آیا پارتا كناد یكی از قدیمی ترین نام های یزد است ؟
و آیا ...
روزی در یكی از كلاسهای دانشگاهی فرانسه یكی از استادان دانشگاههای لهستان كه با وجود داشتن مدرك دكتری از كشور خود برای خواندن دوره كارشناسی آمایش سرزمین با بورس دولت فرانسه به آن كشور آمده بود از من كه متوجه شده بود از ایران و متولد شهر یزد هستم پرسید :
- « پاركنه » یعنی چه ؟
مسلما" پاسخی برایش نداشتم جز « پاكنه » قنات كه در ناحیه یزد و اطراف آن به معنی خاستگاه آب و آبادی است .
چند روز بعد توضیح داد كه پدرش استاد ارشد باستانشناسی در لهستان است و این واژه یا واژه « پارت كنه » را به زبان یونانی خوانده است ، قاعدتا" این محل ، جائی در غرب شهر قدیمی یزد است و شایق داشتن اطلاعاتی از آنجا است كه عذر خواهی كردم و تمام ! .
تا اینكه در سال 1380 كه مطالعاتی شهری و شهر نشینی و از آنجمله تاریخی را انجام می دادم به صفحه 90 از كتاب تاریخ ماد ، تالیف ا.م.دیاكونوف رسیدم.
ناحیه پارتا كنا
... در جنوب شرق به توسط بیابان از فلات فارس ( پرسید ) مجزا می باشد . در بخش شمال غربی این دره رودك زاینده رود جاری است و شهر اصفهان ( اسپدانای باستانی ) بر گردنه آن قرار دارد . این رودك به دریاچه شور می ریزد . به موازات آن ، اندكی شرقی تر ، و آنسوی رشته جبال كوه ، رود درٌه دیگری ( ناحیه شهر كنونی یزد ) وجود دارد . این ناحیه را در عهد باستان غالبا" جزو پارس می شمردند .»
به نظر می رسد یزد در دوره مادها ، و حتی بسیار قبل از آن ، در كنار رودی كه از شیركوه به سوی هنزاء و فخرآباد كنونی و ... جاری می شده است و پرآب تر از زاینده رود در آن زمان بوده است به صورت شهری پراكنده ( و نه مجتمع چون امروز ) شامل محل های كنونی هرفته – فهرج و خویدك ، و احتمالا" یکی از آنان بنام ایساتیس ، یا کلٌ ناحیه بنام ایساتیس وجود داشته است و حال چند سؤال از به اصطلاح اهل فن :
- آیا پارتاكنا د نام یكی از قدیمی ترین ایلات و عشایر و چه بسا قدیمی ترین عشایر مهاجر به یزد ، و نهایتا" قدیمی ترین نام این شهر ، نیست ؟
با وجود آنكه از حضور اقوامی چون مادهای شرقی و ساگارتیان در حدود 3000 سال پیش در محل كنونی یزد اطلاعی تقریبا" واثق داریم بنابه نام پارتا كناد ، پارتها نیز می توانسته اند در نواحیی چون بافق و طبس و خرانق حضور داشته باشند ؟
آیا این مردم گوناگون و لابد هنوز مختلط نشده ، كه ظاهرا" فقط در دامنه های جنوبی شیركوه از فارس ها تشكیل می شده اند ، تحت حكومت فارس های هخامنشی و قبل از آنان بوده اند یا ، با توجه به همان رودخانه پرآب در آن زمان ، اقلیم یزد ناحیه ای سرسبز بوده جزء فارس به شمار می رفته است ؟
اگر به فرضیه های زبانشناختی معتقد باشیم پارکنه می تواند اصل « پاکنه » یعنی جلوی پا را کندن یا به اندازه یک پا کندن و به آب رسیدن در زمانی نه چندان دور پس از خشک شدن دریای مرکزی در 12000 سال قبل ، مثلا" در حدود ده هزار سال قبل ، و به دور از بستر رود پائین در، شاید در همین محل کنونی یزد یا زارچ و اشکذر و نظایر آنها بوده باشد .
به عنوان جغرافیدان - مردم شناس روی نظریه اخیر تامل می كنیم ...
عضو شوید
عضویت سریع
آمار
وب سایت:
آمار مطالب
آمار بازدید
